Trẻ em “khát” sân chơi đến bao giờ?

Không thể tin được một nơi như Thủ đô Hà Nội mà tình trạng thiếu sân chơi cho trẻ cũng ở mức “báo động” như vậy. Luồn lách vào khu dân cư ở phường Yên Hòa “bói” chẳng thấy một chỗ vui chơi. Sang phường Quan Hoa cạnh đó, tình hình cũng không sáng sủa hơn, phường chỉ có một điểm đánh cầu lông và một khoảng đất trống cạnh nhà văn hóa với những ghế đá đã bị vỡ gần hết, mấy chiếc cầu trượt cũng bị han gỉ, sứt mẻ, vô hồn. Tại các phường Văn Chương, Giảng Võ, Thành Công… vài sân chơi xưa cũ đã bị chiếm dụng làm chỗ trông xe, bán hàng ăn, phơi quần áo…, khiến không gian sinh hoạt của trẻ trở nên nhếch nhác và tiều tụy.

Khi người lớn… “lấn sân”

Ngồi trong quán nước vốn là sân chơi của trẻ tại khu tập thể D8 phường Thành Công, tôi chứng kiến nhiều em bé phải đánh cầu lông, đạp xe quanh những chỗ gửi xe máy, bếp than tổ ong, xoong nồi… Một bé đạp xe đạp len lỏi vào chỗ bán hàng ăn chẳng may va vào người đàn ông ngồi uống rượu mặt đỏ gay, liền bị ông ta tát bốp vào má, năm ngón tay in hằn. Em bé khóc thét, mẹ em đang phơi quần áo ở gần đó chạy ra, cũng chỉ biết ngậm ngùi dỗ con nín và đưa con về.

Một vài sân chơi hiếm hoi ở phường Văn Chương, Trung Liệt, Vạn Phúc… cũng bị “bóp nghẹt” bởi sự đối xử tồi tệ trên kia, khiến chúng xuống cấp trầm trọng. Nhiều sân chơi có nội quy, ghi rất rõ: “Cấm vi phạm” nhưng ngay cả tấm biển cũng bị đạp đổ, vẽ bậy hoặc chính nơi cắm biển biến thành chỗ ngồi uống bia của người lớn. Một số đồ chơi như cầu trượt, thú nhún… bị sứt mẻ, hỏng hóc mà không được sửa chữa. Tại đây, các em phải chơi trong không khí ồn ào, trong tiếng quát mắng và chửi bới…

Ngay với Quan Hoa, một trong những phường được đô thị hóa sớm nhất của quận Cầu Giấy, nhưng chỉ có một sân bê-tông dùng đánh cầu lông ở xóm Duệ và một sân chơi nhỏ gần nhà văn hóa đặt tại thôn Tiền. Tại đây, một góc sân bị thợ xây dựng “mượn” để làm nhà tạm và xếp sắt thép. Xích đu, cầu trượt đang có nguy cơ biến thành… sắt vụn! Ông Ðinh Trọng – Phó Chủ tịch UBND phường cho biết: “Phường chỉ có hai sân chơi đó, giao cho cán bộ cơ sở quản lý nhưng không được như mong muốn. Nhiều đồ chơi trẻ em đã biến thành sắt vụn, rồi được đầu tư mua lại nhưng cho đến nay cũng đã hư hỏng nặng nề…”.

Thật ra, các khu nhà tập thể cũ của Hà Nội đều có khoảng sân rộng, nếu được đầu tư và sử dụng đúng mục đích thì sẽ là chỗ chơi lý tưởng cho trẻ. Nhưng giờ thì sân chơi có cũng như không. Ôm nỗi xa xót trong lòng, tôi đi khảo sát ở một số phường và nỗi xót xa càng tăng. Phường Ngọc Khánh (quận Ba Ðình) có những sân chơi trẻ em đã biến thành bãi trông giữ xe; sân chơi khu tập thể Thái Thịnh (phường Thái Thịnh) bị một số hộ kinh doanh chiếm dụng bày bàn ghế, làm bãi gửi xe để kiếm tiền. Một số sân ở các khu tập thể phường Giảng Võ (quận Ba Ðình) đều khá rộng nhưng cũng trong tình trạng bị “bóp nghẹt”, biến thành nơi phơi quần áo, nấu ăn, bán hàng, quán nước,… Trẻ em muốn chơi phải “lách” qua những người ngồi chềnh ềnh xé mực, nốc bia, hoặc ngồi một chỗ không dám làm ồn vì thường bị chủ hàng quát: “Im đi cho bác bán hàng”!? Ở phường Kim Mã, có một khoảnh sân có gắn biển hiệu “Sân vui chơi trẻ em” nhưng đã biến thành “chợ cóc”, vừa ồn ào vừa tắc nghẽn giao thông. Khu tập thể C2, C3 Trung Tự có sân chơi nhưng không đủ chuẩn và tiềm ẩn gây tai nạn cho các em.

Ông Vũ Hồng Thanh – Phó Chủ tịch UBND phường Giảng Võ bức xúc: “Phường có chín sân chơi trẻ em do chính quyền và nhân dân quản lý. Nhưng ý thức của người dân kém, chúng tôi có lực lượng thường xuyên ra quân, chống lấn chiếm nhưng khi không có mặt chúng tôi, người dân lại tràn ra bán hàng quán…”.

Trên địa bàn Hà Nội, Công viên Thống Nhất, Vườn thú Hà Nội… cũng “mất thiêng” vì các trò chơi nhàm chán, không được đầu tư mới và luôn bị người lớn “lấn sân”. Các quán hàng mọc lên như nấm, mùi hôi nồng nặc, các đối tượng chích hút, các đôi nam nữ yêu nhau ở đó cũng là hình ảnh khiến gia đình các em không muốn cho con vào. Một vài khu vui chơi mới mở như Thiên đường Bảo Sơn, Công viên nước Hồ Tây, Công viên Vầng Trăng và một số khu do tư nhân đầu tư nhưng chỉ là niềm mơ ước trong mắt trẻ em nghèo vì giá dịch vụ quá đắt đỏ.

Những hậu quả đau lòng

Hà Nội hiện có khoảng 2.100 điểm vui chơi dành cho trẻ em, tuy nhiên chỉ có hơn 30% trong số đó có trang thiết bị sơ sài và đều xuống cấp. Theo những gì chúng tôi quan sát thấy thì điểm vui chơi ở Hà Nội rơi vào tình trạng bốn “quá”: quá thiếu, quá cũ, quá tải, quá đắt. Nên trẻ em phải ra giữa đường đá bóng, chơi cầu lông, trẻ em ngoại thành ra tắm sông, ao, hồ.

Không có sân chơi, nhiều trẻ em quận Hoàng Mai, Long Biên đã đến bến đò Thúy Lĩnh (phường Lĩnh Nam) để tắm. Mặc dù UBND phường Lĩnh Nam đã cắm biển “Cấm tắm sông, đề phòng đuối nước” nhưng vào những ngày hè, bến đò này vẫn “hút” rất nhiều trẻ em. Năm trước, ngày 1-6-2010 tại xã Tân Dân, huyện Sóc Sơn, ba em nhỏ đã chết đuối dưới hồ Tam Hợp (thôn Ninh Cầm, xã Tân Dân); chiều 10-6-2010, tại đoạn sông Hồng chảy qua xã Hải Bối, huyện Ðông Anh, ba em nhỏ ra sông Hồng tắm và bị chết đuối. Ðó chỉ là vài trong số hàng trăm trẻ em ở Hà Nội gặp nạn vì thiếu chỗ chơi nên đã tìm đến các trò chơi nguy hiểm, tự phát.

Một hệ quả đau lòng nữa là không có sân chơi an toàn, trẻ em phải tìm đến các quán Game, Internet… ẩn chứa nhiều nguy cơ dẫn đến tổn thương về tinh thần ở trẻ, đây là một thương tích cực kỳ nguy hiểm cho xã hội. Bước vào thế giới ảo, các em bị sang chấn về tâm lý dẫn đến nhiều tệ nạn khác. Bác sĩ Nguyễn Văn Dũng – Trưởng khoa Tâm thần nam – nghiện chất, Viện Sức khỏe tâm thần quốc gia cho biết: “Theo nhiều nghiên cứu, tỷ lệ trẻ mắc các bệnh liên quan tới game đang tăng mạnh. 50% trẻ chơi game có các dấu hiệu về sức khỏe tâm thần, nhiều em có ý tưởng tự sát”.

Hãy dành những gì tốt đẹp nhất cho trẻ

Chúng ta vẫn nói vậy. Thế nhưng, người lớn đã làm gì cho trẻ em, hay chính họ đã “cướp” chỗ chơi của các em một cách vô tội vạ chỉ vì kiếm miếng ăn, vì sự ích kỷ? Buồn hơn, TP Hà Nội có 29 quận, huyện với tốc độ xây dựng cao ốc, khu chung cư chóng mặt nhưng chỉ có năm nhà văn hóa dành cho thiếu nhi ở cấp quận, huyện. Cả thành phố cũng không có nổi một rạp chiếu phim phục vụ riêng cho các em.

Nhu cầu chơi và học

của trẻ em Hà Nội là rất lớn. Nhiều năm qua các phương tiện truyền thông đã kêu “rát cổ” chuyện thiếu trường lớp, sân chơi cho trẻ; nhiều trẻ em thủ đô đang bị bỏ rơi giữa thành phố đông đúc, còn các sân golf, nhà hàng, nhà nghỉ, sàn nhảy… hoành tráng mọc lên như một nghịch lý đau lòng. Không có chỗ chơi, hậu quả là hàng trăm trẻ em chết, bị ảnh hưởng tâm lý mỗi năm. Người lớn “cướp” chỗ chơi là cách gián tiếp “giết” các em nhỏ. Tội này sẽ quy kết cho ai? Ðã đến lúc, các cấp các ngành chức năng không thể khoan nhượng, không nên viện bất cứ lý do nào mà bỏ rơi các em, cũng như không thể khoanh tay mãi trước bài toán “bí” sân chơi, khiến con em của chúng ta mãi chịu thiệt thòi.

* BS Nguyễn Trọng An, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội):

Ðể sớm giải quyết những bức xúc trong xã hội về thực trạng sân chơi cho trẻ em hiện nay, trước mắt cơ quan chức năng cần xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách trong công tác bảo vệ và chăm sóc trẻ em. Cùng đó, nâng cao trách nhiệm của các cấp ủy Ðảng, chính quyền cơ sở, đối với công tác bảo vệ chăm sóc trẻ em; lồng ghép nội dung chương trình hành động vì trẻ em vào các chương trình phát triển kinh tế – xã hội của địa phương; xác định rõ địa điểm, quỹ đất và cơ chế đầu tư ngân sách để xây dựng điểm vui chơi giải trí cho trẻ em. Ðồng thời, xây dựng quy chế tổ chức, hoạt động và ban hành tiêu chí về các loại hình cơ sở vui chơi giải trí; các tỉnh, thành phố cần cụ thể hóa các chính sách ưu đãi đầu tư xây dựng các cơ sở vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em theo quy hoạch và có chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho trẻ em nghèo, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, trẻ em vùng sâu, vùng xa…

Các Bộ, ngành chức năng khẩn trương hoàn thành Chương trình tổng thể và chính sách hỗ trợ phát triển các cơ sở văn hóa, vui chơi giải trí cho trẻ em giai đoạn 2011- 2015 và tầm nhìn 2025 trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong chương trình cần phân công rõ trách nhiệm của các bộ, ngành trung ương và chính quyền địa phương để chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao trong lĩnh vực này. Nhà nước cần dành nguồn kinh phí thích hợp để thực hiện chương trình, hạn mức kinh phí thực hiện đối với từng mục tiêu. Ðẩy mạnh hoạt động xã hội hóa trong công tác bảo vệ chăm sóc trẻ em. Huy động nhiều doanh nghiệp và tổ chức kinh tế khác tham gia xây dựng và tổ chức điểm vui chơi cho trẻ em. Có chính sách ưu đãi trong đầu tư giải quyết nhu cầu vui chơi giải trí; dành quỹ đất, đầu tư ngân sách để xây dựng các điểm vui chơi cho trẻ em, đào tạo cán bộ chuyên môn, bảo đảm kinh phí hoạt động, chế độ cho đội ngũ cán bộ chuyên môn. Trong các trường học, các thiết chế văn hóa, hệ thống công viên của các thành phố, thị xã, thị trấn trong cả nước cần bố trí các điểm vui chơi cho trẻ em. Ðặc biệt quan tâm đầu tư xây dựng điểm vui chơi, giải trí cho trẻ em trong hệ thống trường học.

Bài và ảnh: PHÚ XUYÊN (Nhân Dân Cuối Tuần)